Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012

ԱՍՊԵՏՕՐԷՆ ԱՆԿՐԿՆԵԼԻՆ


Այսօր, երբ իր դառն յիշատակը նորից է քաղցրանում մեր սրտերում՝ այս անգամ իր յոբելեանի առիթով, անկարելի է չյիշել ծերուկ Էսքիլէսի այն խօսքը, որ դարձել է «Հոգեվարքի Եւ Յոյսի Ջահեր»-ի բնաբանը. «Արիւնը եւ եղբայրակցութիւնը ամենամեծ ուժերն են»: Սիամանթօն ինքն էլ հենց դարձաւ երգիչը այս ամենամեծ ուժերի՝ արեան եւ եղբայրակցութեան, մի երգիչ, որի ձայնից այսօր էլ պղպջում է մեր արիւնը, եւ մեր եղբայրակցութիւնը չի ճանաչում քարտէզի օրէնքները՝ կոխկրտելով բոլոր այն սահմանագծերը, որ մեզ անջատում են մեզնից:

Սիամանթօ
Սիամանթոյի համար քիչ է գալիս «բանաստեղծ» ածականը, ինչպէս Րաֆֆիի համար՝ «գրող» մակդիրը: Առանց այդ անունների մեր նոր պատմութիւնը կը զրկուէր իր գլխագրերից, եւ մեր ժողովրդի արթնացումը կը կատարուէր առանց... աքաղաղի կանչի եւ «բարի լոյս»-ի: Աքաղաղ բառը չի կարող վիրաւորանք համարուել նրա յիշատակին. նա, ինչպէս ինձ է թւում, իր մասին ինքը կը գործածէր այդ բառը, եթէ նրան չխանգարէր իր համեստութիւնը, որ նոյնքան անսահման էր, որքան իր երեւակայութիւնը: Եւ նա ծնուել էր «բարի լոյս» ասելու իր ժողովրդին եւ աշխարհին, բայց չտեսաւ ո՛չ բարին, ո՛չ էլ լոյսը: Եւ այստեղ է, որ նրա դժբախտութիւնը կրկնապատկւում է՝ նրան նմանեցնելով մի խորհրդաշատ դղեակի, որի բազմաթիւ դռներից միայն մէկը բաց եղաւ, մինչդեռ միւս մուտքերով կարող էին ելումուտ անել հրաշքն ու հրաշալիքը: Հաւանաբար նաեւ այս նկատի առնելով էլ նրա ժամանակակիցն ու բախտակիցը՝ մեծն Վարուժանը, գտաւ նրա գործի ամենաճշգրիտ բնորոշումը. «Կիկլոպ մըն է քերթողը»: Այո՛, «Կիկլոպ մը», մի հսկայ միակնանի, բայց ոչ այն պատճառով, որ այդպէս է ծնուել, այլ այն պատճառով, որ չեղեալ աստուած նրա ազգին ու երկրին նայում էր մէկ աչքով, զարհուրելի եւ խտրական աչքով:

Այսօր, երբ նրա յիշատակի ուխտագնացներն ենք մենք, զոհի փոխարէն ընծայաբերենք մեր այն վառ յոյսը, թէ այլեւս բախտը մեր ժողովրդին չի նայի մէկ աչքով, որպէսզի այդ ժողովրդի որեւէ նոր բանաստեղծ այլեւս մէկ աչքով չնայի կեանքին, աշխարհին եւ մեզ, ու Սիամանթօն էլ իր տխուր առաքելութեան ճանապարհին մնայ միայնակ եւ... անկրկնելի՜:


Պարոյր Սեւակ
15/1/1963
Երեւան

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου